سنین 12ـ9 سالگی برای بسیاری از نوجوانان به معنی مرحله‌ای جدید از زندگی است که با تغییرات ویژه‌ای در بدن آشکار می‌شود. در این دوره باید آمادگی‌های لازم در مورد بلوغ جنسی و تغییرات ناشی از آن (به‌ویژه در دختران) ایجاد شود.
این مرحله که با آغاز نوجوانی و بلوغ همراه است، می‌تواند نگرانی‌های ویژه‌ای را در فرد ایجاد کند که از مسائل مربوط به بلوغ و تغییرات ناشی از آن سرچشمه می‌گیرد. دختران ده‌ساله‌ای که تغییرات بدنی ناشی از این دوره را تجربه می‌کنند نسبت به‌خود حساس‌تر شده و از بلندی یا کوتاهی قد خود نسبت به همسالان نگرانند. به‌علاوه بزرگ شدن و جوانه‌زدن سینه‌ها نیز ممکن است برای آنها نگرانی‌هائی ایجاد به‌وجود آورده و فکر کنند نسبت به سایر دوستانشان ظاهر زنانه‌تری پیدا کرده‌اند.
این نگرانی‌ها منحصر به دختران نیست، در پسرانی هم که در حوالی سن 15 سالگی از همسالان خود کوتاه‌تر بوده و افزایش قد ناشی از بلوغ در آنها رخ نداده است و در بسیاری از موارد میان دوستان خود جائی ندارند، این نگرانی‌ها طبیعی بوده و باید به فرد اطمینان داد که بلوغ هر شخص سیستم منحصربه‌فردی پیروی می‌کند، بنابراین نباید به خاطر به تعویق افتادن نشانه‌های بلوغ پریشان شود. به‌علاوه، آگاهی کلی از سیستم تولیدمثل و روش کار آن نیز باید به نوجوان داده شود (آموزش مسائل جنسی و احکام شرعی نیز در این دوران توصیه می‌شود).
? تغییرات فیزیکی ناشی از بلوغ
بلوغ به‌عنوان مرحله‌ای از زندگی تعریف می‌شود که طی آن تکامل غدد جنسی منجر به بروز صفات ثانویه جنسی، جهش رشدی و ایجاد قدرت باروری در فرد می‌شود. این تغییرات به‌واسطه هورمون‌های جنسی رخ می‌دهند.
ترشح ماده‌ای از هیپوتالاموس که منجر به به تولید هورمون‌های جنسی در هیپوفیز می‌شود، می‌تواند تولید هورمون‌های جنسی دیگری را در اندام‌های جنسی تحریک نماید.
این هورمون‌ها مسئول رشد پستان‌ها و رحم در دختران و تمام صفات ثانویه جنسی در پسران هستند. هورمون جنسی مردانه‌ای که از غده فوق کلیه ترشح می‌شود مسئول ایجاد موهای جنسی در دختران و کمک به رشد این موها در پسران است.
? مراحل بلوغ در پسران:
بلوغ پسران معمولاً بین سنین 11 تا 14 سالگی رخ می‌دهد. اولین مرحله، رشد بیضه‌هاست که با پررنگ‌شدن و نازک‌تر شدن پوست بیضه و رشد آلت همراه است. با پیشرفت مراحل بلوغ، افزایش رشد موهای زهار، زیربغل، صورت و همچنین خشن‌تر شدن صدا و توانائی نعوظ رخ می‌دهد. جهش رشدی که همراه با افزایش اندازه بدن و توده ماهیچه‌ای است، در مراحل بعدی بلوغ و در سنین 14 تا 16 سالگی اتفاق می‌افتد و دو سال پس از دختران به حداکثر خود می‌رسد.
? مراحل بلوغ در دختران:
بلوغ در دختران زودتر از پسران رخ می‌دهد و اولین مرحله بلوغ در این جنس با جوانه‌زدن پستان‌ها در سنین 10 تا 11 سالگی رخ آغاز شده و با رشد موهای زهار و زیربغل ادامه می‌یابد. جهش رشدی معمولاً نسبت به پسران زودتر رخ می‌دهد و با اولین عادت ماهانه که در سن 11 تا 12 سالگی رخ می‌دهد کامل می‌شود. فاصله بین آغاز بلوغ و اولین قاعدگی 2 تا 5/2 است.